Báo cáo kết quả sơ bộ khai quật khảo cổ học di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Núi Am Các và địa điểm chùa Am Các
Ngày 21/8/2023, UBND thị xã Nghi Sơn và Viện Nghiên cứu Kinh thành - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức Hội nghị báo cáo kết quả sơ bộ khai quật khảo cổ học di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Núi Am Các và địa điểm chùa Am Các.
Tham dự hội nghị, có các đồng chí: Trần Đình Thành, Phó Cục trưởng cục Di sản Văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Giáo sư - Tiến sỹ Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia; Phó Giáo sư - Tiến Sỹ Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội khảo Cổ học Việt Nam; Phó Giáo sư - Tiến Sỹ Lại Văn Tới, Viện Nghiên cứu Kinh Thành; Đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hoá, Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa; Lãnh đạo Thị ủy, UBND thị xã Nghi Sơn.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc Khai quật khảo cổ di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh Núi Am Các và địa điểm chùa Am Các, xã Định Hải, thị xã Nghi Sơn; từ ngày 19/5 đến ngày 15/8/2023, Viện Nghiên cứu Kinh thành - Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với Bảo tàng Thanh Hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa, UBND thị xã Nghi Sơn đã tiến hành “Khai quật di tích chùa Am Các, xã Định Hải, thị xã Nghi Sơn”.
Di tích chùa Am Các tọa lạc trên sườn núi phía Đông gần đỉnh cao nhất của Núi Am Các, nằm ở tọa độ 19o29’22” vĩ độ Bắc, 105o42’40 kinh độ Đông, thuộc xã Định Hải, thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Di tích chùa Am Các (chùa Hạ) được xếp hạng cấp tỉnh.
Đây là lần khai quật thứ hai di tích chùa Am Các, tập trung trong phạm vi kiến trúc Nội tự (tường bao) với diện tích trên 2000m2. Trong thời gian hơn 3 tháng tiến hành khai quật, với 13 di tích kiến trúc, 3 di tích tường bao, 1 di tích rãnh nước, ngói, qua khai quật đã xuất lộ khá trọn vẹn và hàng nghìn di vật có chất liệu và chức năng khác nhau, như: Vật liệu, trang trí kiến trúc, nghệ thuật chạm khắc đá (hình khắc và tượng Phật, chân tảng, bệ tượng, bàn đá trang trí hoa sen); cùng vật liệu đá tại chỗ để kè nền móng là bằng chứng chân thực để xác định niên đại di tích chùa Am Các từ thời Trần, thế kỷ 14 đến thời Lê Trung Hưng, thế kỷ 17 đến 18. Am Các vừa là trung tâm tôn giáo, vừa là vị trí phòng thủ quân sự ven biển quan trọng, tồn tại lâu dài trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam.
Kết quả khai quật và nghiên cứu di tích chùa Am Các lần này sẽ cung cấp nhiều tư liệu quý, quan trọng, là cơ sở khoa học vững vàng cho công tác bảo tồn, quy hoạch tổng thể và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa - kinh tế của địa phương và cả nước trong tương lai, góp phần xây dựng địa điểm chùa Am Các xã Định Hải để trở thành một danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử cấp quốc gia và cần phải được bảo tồn để phát triển du lịch tâm linh, sinh thái.
Sỹ Thành - Hoàng Thanh