Điện Biên Phủ nằm ở đại ngàn Tây Bắc, lại ở cách xa hậu phương nên quân ta bước vào cuộc chiến với muôn vàn khó khăn tưởng chừng không vượt qua nổi. Trong những khó khăn ấy, nổi lên và gay gắt nhất là vấn đề hậu cần. Làm thế nào để cung cấp đầy đủ lương thực, vũ khí, đạn dược cho một binh lực lớn ở cách xa hậu phương từ 500 đến 600km trong một thời gian dài và trong điều kiện rất khó khăn về giao thông khi vừa phải đi mở đường vừa phải đi sửa đường; phương tiện vận chuyển lại thiếu thốn, thô sơ; quân địch thì luôn trinh sát, bắn phá. Thế nhưng, với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, sau khi nhận được kế hoạch của Trung ương giao, cán bộ, Nhân dân Thanh Hóa đã dốc toàn lực cho chiến dịch Điện Biên Phủ.

Nhân dân Thanh Hóa bước vào trận tuyến hậu cần Điện Biên Phủ với khí thế sục sôi. Ngày đêm các mẹ, các chị xay lúa giã gạo; các cụ phụ lão chẻ tre vót nan, đan bồ tiếp vận; anh chị em dân công chuẩn bị quang gánh, hăm hở lên đường. Đồng bào miền biển nhộn nhịp đánh cá, làm muối, đóng gói thực phẩm; đồng bào miền núi đốn gỗ, chặt nưa dựng lán trại, làm kho, bắc cầu. Công nhân các xưởng quân giới miệt mài sản xuất quyết không để chiến sĩ ta ngoài mặt trận thiếu đạn, thiếu súng. Trên mặt trận hậu cần, công tác vận tải được coi là một nhiệm vụ quan trọng nhưng nhiều khó khăn. Tỉnh giao các huyện phía bắc sông Chu giao hàng tại cụm kho Cẩm Thủy, các huyện phía nam sông Chu giao hàng tại cụm kho Lược (Thọ Xuân). Từ hai cụm kho này, tỉnh lập tuyến vận tải 80, gọi là tuyến vận tải Tiền Phương. Phong trào thi đua tăng năng suất được phát động trên khắp các tuyến vận tải. Từ đó, cả một hậu phương lớn “tuôn người, tuôn của” ra mặt trận để cùng bộ đội tiêu diệt kẻ thù.

Ngày 13/3/1954 quân ta nổ súng dội bão lửa tiêu diệt cứ điểm Him Lam và đồi Độc Lập. Thực hiện lời kêu gọi: “Súng ta đã nổ, đạn ta không thể thiếu. Bộ đội ta đã đánh, ăn không thể thiếu. Quân ta đã tiến, quyết không thể ngừng”, cán bộ, chiến sĩ, dân công Thanh Hóa đã dốc toàn lực, phối hợp chặt chẽ, khẩn trương, bền bỉ, không ngại gian khổ, khó khăn, mệt nhọc quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Có mặt trong đội quân “chị gánh, anh thồ” phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, cụ Phùng Sỹ Các ở phường Đông Thọ (TP Thanh Hóa) vẫn nhớ như in những ngày tham gia phục vụ chiến đấu.

Thời gian đầu, nhiệm vụ của cụ Các là gánh gạo tiếp tế cho bộ đội ta đánh giặc. Người sau bám gót người trước, cứ thế nườm nượp nối đuôi nhau vượt qua núi cao, suối sâu mang hàng ra mặt trận. Con đường tải lương phục vụ chiến dịch trở thành tuyến lửa ác liệt ngay sau khi thực dân Pháp phát hiện ra. Xuất phát từ yêu cầu cấp bách của chiến trường, cụ Các chuyển sang làm nhiệm vụ bảo đảm giao thông từ Tuần Giáo lên Điện Biên Phủ. Chỗ nào hẹp thì mở rộng, chỗ lầy lội thì san lấp, chỗ trơn trượt thì vác đá chèn, nơi suối sâu thì kéo cho xe qua. Khi cách trận địa pháo chừng 15km, cụ lại được giao nhiệm vụ quan trọng là tham gia vác đạn cho bộ đội đánh giặc. Dù máy bay địch liên tục càn quét, nhưng bất chấp mọi hiểm nguy, cụ cùng đồng đội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Bước vào giai đoạn quyết liệt nhất của cuộc chiến, mặc dù đời sống Nhân dân còn hết sức khó khăn, thiếu thốn, nhưng với tinh thần “cả nước cùng ra trận”, Nhân dân Thanh Hóa đã “dốc bồ, đổ thúng” để kho lương có thêm gạo nuôi quân. Khi lúa chưa đến kỳ thu hoạch, thóc dự trữ không còn, người người ra đồng tỉa từng dẻ lúa chín trước ở đầu bông để có đủ lương thực phục vụ chiến trường. Tổng kết chiến dịch Điện Biên Phủ, Thanh Hóa đã huy động được 34.927 tấn lương thực, vượt gần 7.000 tấn so với số lương thực Trung ương giao. Thực phẩm là 1.300 con bò, 2.000 con lợn, 250.000 quả trứng, 150 tấn đậu các loại, 450 tấn cá khô, 20.000 lọ nước nắm cùng hàng trăm tấn rau các loại. Số xe đạp thồ lên tới 16.000 chiếc, cùng với đó là 1.126 thuyền, 31 ô tô.

Lịch sử đã ghi nhận chiến thắng Điện Biên Phủ với sự góp công rất lớn của nhiều tấm gương anh hùng quê hương Thanh Hóa. Họ đã sống hết mình vì độc lập, tự do của Tổ quốc như ông Đới Sỹ Trầu, quê huyện Quảng Xương, liên tục gánh đôi bồ nặng 60kg, dẫn đầu về gánh bộ phục vụ chiến dịch; là những chiến sĩ xe đạp thồ Cao Văn Tỵ, Trịnh Ngọc quê thị xã Thanh Hóa đạt kỷ lục thồ từ 160kg lên 195kg, rồi trên 300kg mỗi chuyến; là người nông dân Trịnh Đình Bầm quê xã Định Liên, huyện Yên Định đã quyết định tháo dỡ chiếc bàn thờ gia tiên để làm bánh xe cút kít, phục vụ vận chuyển hàng hóa...

Không chỉ là hậu phương lớn chi viện về sức của, Thanh Hóa còn là hậu phương lớn chi viện về sức người cho chiến dịch. Thực hiện nghiêm chỉ thị của Trung ương, của Chính phủ và Tỉnh ủy, Nhân dân Thanh Hóa từ miền xuôi đến miền ngược, đâu đâu cũng rầm rộ khí thế “tất cả vì Điện Biên”, quyết tâm cùng cả nước đập tan ý chí xâm lược của các thế lực thực dân hiếu chiến. Từ các huyện miền núi đến các huyện miền xuôi, nơi nào cũng huy động hàng vạn lượt dân công tiếp lương phục vụ chiến dịch. Khi chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu, Thanh Hóa đã huy động 5.000 dân công vận tải lương thực, thực phẩm chuẩn bị tiến công đợt I. Đợt II tuy đang phải tập trung chống hạn nhưng hàng ngàn dân công Thanh Hóa vẫn qua Hòa Bình, ngược Sơn La đem hàng ra mặt trận. Chiến dịch Điện Biên Phủ càng gần đến ngày chiến thắng càng trở nên quyết liệt. Để giành thắng lợi hoàn toàn cho chiến dịch và để phối hợp với cuộc đấu tranh ngoại giao ở Giơ-ne-vơ, Trung ương Đảng, Chính phủ quyết định tập trung mọi nỗ lực của hậu phương với tiền tuyến. Số dân công Thanh Hóa tham gia đợt III lên tới mức kỷ lục gồm 120.000 người.

Tổng kết cả 3 đợt của chiến dịch, Thanh Hóa đã huy động 178.924 dân công dài hạn và ngắn hạn, gần bằng 70% toàn chiến dịch. Số thanh niên lên đường tòng quân là 18.890 người, bằng cả 7 năm trước đó. Những người con quê hương Thanh Hóa chân trèo, vai vác, có mặt ở nhiều đại đoàn chủ lực trực tiếp tiến quân vào Điện Biên và tham gia nhiều trận đánh vào các cứ điểm quan trọng của địch. Máu của họ đã thấm đỏ trên những cung đường, nhuộm thắm màu cờ trên nóc hầm tướng De Castries, góp phần làm nên bản anh hùng ca bất tử ngày 7/5/1954, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc Việt Nam.

Quân và dân Thanh Hóa tự hào khi “Tiếng Điện Biên Phủ đến đâu, đồng bào Thanh Hóa cũng có một phần vinh dự đến đó” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khen ngợi.